Wyjaśnienia do przepisów
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883)

Podstawowym przepisem, określającym standardy jakości środowiska dotyczące ochrony przed polami elektromagnetycznymi jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883). Zostało ono wydane zgodnie z upoważnieniem zawartym w artykule 122 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późniejszymi zmianami) w porozumieniu z ministrem właściwym w sprawach zdrowia. Celem nałożenia przez Ustawodawcę na organ upoważniony do wydania rozporządzenia, to jest ministra właściwego w sprawach środowiska, obowiązku uzyskania porozumienia z ministrem właściwym w sprawach zdrowia było zapewnienie takiego stanu środowiska, który nie będzie powodował negatywnych skutków dla zdrowia ludności.

Zgodnie z przepisami ogólnymi zawartymi w artykule 1 ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawa ta określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów, z uwzględnieniem zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zasady ustalania warunków ochrony zasobów środowiska, warunków wprowadzania substancji lub energii do środowiska, kosztów korzystania ze środowiska, udostępniania informacji o środowisku i jego ochronie, udziału społeczeństwa w postępowaniach w sprawie ochrony środowiska. Przy czym przez zrównoważony rozwój należy, zgodnie z art. 3 pkt 50 tej ustawy, rozumieć taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń.

Informujemy, że w przywołanym powyżej rozporządzeniu z 2003 roku określono m.in. dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych o częstotliwościach powyżej 300 MHz (megaherców), a więc o częstotliwościach wykorzystywanych w telefonii komórkowej. Standard jakości środowiska określony jako dopuszczalny poziom składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego o częstotliwości powyżej 300 MHz w miejscach środowiska dostępnych dla ludności wynosi 7 V/m. Dla pól elektromagnetycznych o takich częstotliwościach można jako standardu jakości środowiska używać także gęstości mocy pola. Dopuszczalny poziom gęstości mocy wynosi w Polsce 0,1 W/m2 (watów na metr kwadratowy). Natomiast podstawowym dokumentem Unii Europejskiej, odnoszącym się do ochrony ludności przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych jest Rekomendacja (zalecenie) Rady Europy z 12 lipca 1999 roku w sprawie ograniczania ekspozycji ludności w polach elektromagnetycznych: "Council Recommendation of 12 July 1999 on the limitation of exposure of the general public to electromagnetic fields (O Hz to 300 GHz)". 1999/519/EC. Official Journal L199, 30/07/1999, str. 0059-0070. Rekomendacja ta zawiera wykaz wielkości fizycznych zalecanych do stosowania przy określaniu oddziaływania pól elektromagnetycznych na ludzi oraz określa dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, jakie mogą występować w miejscach przebywania ludności. Zgodnie z tą Rekomendacją dopuszczalny poziom pól elektromagnetycznych o częstotliwościach używanych w telefonii komórkowej, wyznacza się w watach na metr kwadratowy jako wynik ilorazu f/200, gdzie f jest równe częstotliwości pola. Dla częstotliwości używanej w systemie GSM900 wartość ta wynosi 4 W/m2, dla systemu GSM1800 - 9 W/m2, natomiast dla systemu UMTS - 10,5 W/m2. Wartości te są dużo wyższe, a więc bardziej liberalne, od wartości 0,1 W/m2, obowiązującej w Polsce.

W raporcie Dyrektoriatu Zdrowia Publicznego Unii Europejskiej, dotyczącym wdrożenia opisanej powyżej Rekomendacji: "Implementation report on the Council Recommendation limiting the public exposure to electromagnetic fields (0 Hz to 300 GHz)" stwierdza się brak podstaw do rewizji dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych określonych w tym dokumencie. 29 kwietna 2004 roku została przyjęta Dyrektywa Parlamentu Europejskiego oraz Rady w sprawie minimalnych wymagań zdrowotnych i bezpieczeństwa odnosząca się do ekspozycji pracowników na oddziaływanie czynników fizycznych (pól elektromagnetycznych): "Directive 2004/40/EC of the European Parliament and of the Council of 29 April 2004 on the minimum health and safety requirements regarding the exposure of workers to the risk arising from physical agents (electromagnetic fields) (18th individual Directive within the meaning of Article 16(1) of Directive 89/391/EEC). W Dyrektywie tej, w art. 4, znajduje się bezpośrednie odesłanie do Rekomendacji Rady Europy z 1999 roku, jako w dalszym ciągu podstawowego dokumentu, dotyczącego ochrony ludności przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych. Przegląd wyżej wymienionych dokumentów międzynarodowych oraz aktualnych, dostępnych materiałów autoryzowanych przez Międzynarodowy Program "Pola Elektromagnetyczne" Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) pozwala na stwierdzenie, że w przypadku gdy w otoczeniu stacji bazowych telefonii komórkowych, w miejscach dostępnych dla ludności dotrzymane są określone w krajowych przepisach standardy jakości środowiska, oddziaływanie takich stacji nie powinno mieć negatywnego wpływu na zdrowie ludności.

Polska uczestniczy w pracach Międzynarodowego Programu "Pola Elektromagnetyczne". Po ponownym przeanalizowaniu informacji zawartych na internetowej stronie programu "pola elektromagnetyczne", informujemy iż, WHO podtrzymuje swoje stanowisko, zgodnie z którym za wystarczające dla ochrony zdrowia ludzi uznaje się nie przekraczanie wartości natężeń pól elektromagnetycznych określonych w zaleceniach Międzynarodowej Komisji Ochrony Przed Promieniowaniami Niejonizującymi (ICNIRP), na których to zaleceniach oparte są i Rekomendacja i Dyrektywa Unii Europejskiej.

Ponadto zgodnie z opublikowanym w październiku 2004 roku raportem grupy niezależnych ekspertów, opracowanym dla Szwedzkiego Urzędu Ochrony Przed Promieniowaniem nie powinno się używać terminu "nadwrażliwość na pola elektromagnetyczne". Stanowisko to zostało przyjęte po analizie źródłowych publikacji naukowych. Zgodnie z najnowszymi, tego problemu dotyczącymi, informacjami WHO, zawartymi w arkuszu faktów nr 296 (Electromagnetic fields and public health. Electromagnetic hypersensivity), dostępnym na internetowych stronach WHO, pod adresem: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs296/en/ zespołu objawów nazywanych "nadwrażliwością na pola elektromagnetyczne", w świetle wyników badań naukowych, nie można wiązać z ekspozycją na pola elektromagnetyczne. Ministerstwu nie znane są jakiekolwiek odnoszące się do pól elektromagnetycznych przepisy ochronne, w których uwzględniano by indywidualną wrażliwość na pola elektromagnetyczne. Ponadto we wszystkich krajach, które uznały za celowe wprowadzenie przepisów chroniących ludność przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych stosuje się jednolite poziomy ochronne dla całej populacji.

mgr Irena Mazur
Pełniąca Obowiązki Dyrektora
Departamentu Instrumentów
Ochrony Środowiska

Źródło - Ministerstwo Środowiska (www.mos.gov.pl)