W związku z pojawiającymi się wątpliwościami odnośnie stosowania przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.) dotyczących oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć drogowych, poniżej przedstawiam stanowisko w tej sprawie.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 i ust. 4 – 4a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.), w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 113, poz. 945), uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach jest warunkiem koniecznym realizacji:

• przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymienionych w § 2 i § 3 (przedsięwzięcia z grupy I i II ) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573 z późn. zm.) – zwanego dalej „rozporządzeniem”;
• pozostałych przedsięwzięć (grupa III) w przypadku, gdy mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000, a które jednocześnie nie są bezpośrednio związane z ochroną tego obszaru lub nie wynikają z tej ochrony i wymagają jednej z decyzji wymienionych w art. 46 ust 4 Poś, bądź, po wejściu w życie ustawy z dnia 24 lutego 2006r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska i niektórych innych ustaw będą podlegać zgłoszeniu określonym w art. 46 ust. 4a Poś.

Zgodnie z rozporządzeniem do kategorii przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których raport jest zawsze sporządzany (tzw. grupa I) należą:

• autostrady i drogi ekspresowe, niezależnie od długości realizowanego odcinka (§ 2 ust. 1 pkt 29 rozporządzenia);
• pozostałe drogi krajowe o nie mniej niż czterech pasach ruchu i o długości nie mniejszej niż 10 km lub inne drogi publiczne o nie mniej niż czterech pasach ruchu i o długości nie mniejszej niż 10 km (§ 2 ust. 1 pkt 30 rozporządzenia).

Przy realizacji zupełnie nowej drogi z grupy I należy uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla całości planowanego przedsięwzięcia. Zgodnie z art. 46 ust. 1a pkt 1 Poś, decyzję tą wydaje się dla całego przedsięwzięcia realizowanego w granicach województwa (w przypadku, gdy planowana droga ma przekroczyć obszar jednego województwa, konieczne jest wydanie, przez właściwych wojewodów, kilku decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach – każdej dla odcinka, który ma być realizowany na terenie danego województwa). Późniejsza realizacja drogi może odbywać się etapowo – tj. inwestor może ubiegać się o dalsze, wymagane prawem decyzje dla odcinków krótszych niż obszar województwa – istotne jest jednak aby decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wydawana była na odcinki drogi, które mają być realizowane na obszarze całego województwa.

Należy także zauważyć, że wskazana w obu przypadkach wartość progowa „10 km” dotyczy budowy całkowicie nowych dróg, a nie dobudowy kolejnego odcinka do drogi już istniejącej. W pozostałych przypadkach przy dobudowaniu kolejnych odcinków do już istniejących dróg stosuje się § 4 rozporządzenia, zgodnie z którym parametry tego samego rodzaju sumuje się.

Zgodnie z rozporządzeniem, do kategorii przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których raport może być wymagany (tzw. grupa II) należą drogi publiczne o nawierzchni utwardzonej, niewymienione w § 2 rozporządzenia (§ 3 ust. 1 pkt 56 rozporządzenia), z wyłączeniem przedsięwzięć polegających na budowie zjazdów z dróg publicznych.

Ponadto należy podkreślić, iż zgodnie z art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2086 z późn. zm.) przez drogę należy rozumieć budowlę wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi (tj. obiektami mostowymi, tunelami, przepustami i konstrukcjami oporowymi), urządzeniami oraz instalacjami, stanowiącą całość techniczno-użytkową, przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Podana definicja rozróżnia drogę od pasa drogowego. Dlatego też, przepisy Poś i rozporządzenia w tym zakresie, mogą być zastosowane wyłącznie do przedsięwzięć realizowanych w obrębie drogi, a nie w obrębie całego pasa drogowego.

Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach będzie wymagać:

• budowa drogi stanowiącej przedsięwzięcie z grupy I, II lub III. W myśl art. 4 pkt 17 ustawy o drogach publicznych, przez budowę drogi należy rozumieć wykonywanie połączenia drogowego pomiędzy określonymi miejscami lub miejscowościami, a także jego odbudowę i rozbudowę;
• przebudowa drogi stanowiącej przedsięwzięcie z grupy I, II lub III. W rozumieniu art. 4 pkt 18 ustawy o drogach publicznych, przebudowa będzie oznaczać wykonywanie robót, w których wyniku następuje podwyższenie parametrów technicznych i eksploatacyjnych istniejącej drogi, niewymagających zmiany granic pasa drogowego. Efektem przebudowy drogi z reguły jest dopuszczenie do ruchu większej niż dotychczas liczby pojazdów lub pojazdów o większej masie dopuszczalnej bądź też zwiększenie prędkości dopuszczalnej na danej drodze.

Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nie wymaga:

• remont drogi, stanowiącej przedsięwzięcie z grupy I, II lub III, w rozumieniu art. 4 pkt 19 ustawy o drogach publicznych, czyli wykonywanie robót przywracających pierwotny stan drogi, także przy użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym;
• utrzymanie drogi w rozumieniu art. 4 pkt 20 ustawy o drogach publicznych, czyli wykonywanie robót konserwacyjnych, porządkowych i innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu.